Ponad 50% populacji świata wymaga korekcji optycznej wzroku. Soczewki kontaktowe coraz częściej zastępują okulary ze względu na liczne udogodnienia, które zapewniają swoim użytkownikom. Ostatnie kilka lat przyniosło bardzo szybki rozwój technologii produkcji oraz nowoczesne materiały, z których soczewki są wytwarzane. Na ogół po soczewki kontaktowe sięgają ludzie młodzi, aktywni, uprawiający jakiś sport. Różnorodność dostępnych obecnie typów soczewek pozwala specjaliście dobrać odpowiednie soczewki prawie każdemu. Za pomocą soczewek kontaktowych można skorygować praktycznie każdą wadę wzroku, począwszy od krótkowzroczności poprzez nadwzroczność, aż po astygmatyzm i prezbiopię (w języku polskim brzydko zwaną starczowzrocznością).
Ponad 50% populacji świata wymaga korekcji optycznej wzroku. Soczewki kontaktowe coraz częściej zastępują okulary ze względu na liczne udogodnienia, które zapewniają swoim użytkownikom. Ostatnie kilka lat przyniosło bardzo szybki rozwój technologii produkcji oraz nowoczesne materiały, z których soczewki są wytwarzane.
Na ogół po soczewki kontaktowe sięgają ludzie młodzi, aktywni, uprawiający jakiś sport. Różnorodność dostępnych obecnie typów soczewek pozwala specjaliście dobrać odpowiednie soczewki prawie każdemu. Za pomocą soczewek kontaktowych można skorygować praktycznie każdą wadę wzroku, począwszy od krótkowzroczności poprzez nadwzroczność, aż po astygmatyzm i prezbiopię (w języku polskim brzydko zwaną starczowzrocznością). Ta ostatnia wada jest praktycznie nieunikniona i czeka nas wszystkich, gdyż związana jest z naszym wiekiem. Zwykle pojawia się po 40 roku życia.
Dla nas, specjalistów aplikujących soczewki najistotniejsze jest jednak to, że dzięki nowoczesnym materiałom silikonowo-hydrożelowym możemy aplikować obecnie soczewki kontaktowe dużo „zdrowsze" niż jeszcze kilka lat temu. Największą ich zaletą jest dużo wyższa przepuszczalność tlenu, dzięki czemu pod taką soczewką rogówka może swobodnie oddychać.
JAK WYGLĄDA BADANIE WZROKU
Bez względu na to jakie soczewki chcielibyśmy nosić, to zawsze powinny być one zaaplikowane przez specjalistę. Zanim założymy soczewki na oczy, specjalista powinien zbadać, czy oczy są zdrowe i nie występują przeciwwskazania do noszenia soczewek. Kolejnym etapem jest określenie wady wzroku, gdyż tylko na podstawie takiego badania można określić moc potrzebnych soczewek.
Bazując na wynikach wcześniejszych badań i danych z przeprowadzonego wywiadu medycznego, specjalista określa typ i podstawowe parametry pierwszych soczewek próbnych. Po założeniu soczewek próbnych konieczny jest okres adaptacyjny, trwający zwykle do pół godziny. Po tym czasie specjalista może sprawdzić dopasowanie soczewki oraz reakcję oka na soczewkę. Gdyby ocena była negatywna, konieczna jest zmiana parametrów lub typu soczewek próbnych i ponowna próba tolerancji.
Jeżeli ocena dopasowania i reakcje pacjenta są pozytywne, to przechodzi się do etapu edukacyjnego. Zwykle obejmuje on naukę zakładania, zdejmowania i pielęgnacji soczewek.
Bez względu na typ soczewek, konieczna jest wizyta kontrolna, nie później niż 30 dni od momentu aplikacji. Każdy użytkownik soczewek kontaktowych powinien stawiać się na kolejne wizyty kontrolne u swego specjalisty nie rzadziej niż co 6 miesięcy. Tylko zachowanie takiego procesu jest gwarancją optymalnego doboru soczewek dla danej osoby i zapewni zdrowie oczu, czyli możliwość długoletniego cieszenia się z możliwości noszenia soczewek kontaktowych bez jakichkolwiek dolegliwości i komplikacji.
Należy również pamiętać, że niedopuszczalne są jakiekolwiek samodzielne zmiany parametrów soczewek lub ich typu. Nawet jeżeli mielibyśmy zmienić soczewki na inne, ale o tych samych lub zbliżonych parametrach, to nie możemy tego zrobić bez wizyty u specjalisty. Wynika to z faktu, że każda z soczewek wykonana jest z innego materiału, ma inną konstrukcję, co oznaczać będzie inną charakterystykę dopasowania. Użytkownik sam nie jest w stanie stwierdzić, że dana soczewka jest dla niego odpowiednia. Nawet jeżeli jest komfortowa, to nie oznacza, że jest właściwa z perspektywy czasu.
Wszystkie dostępne obecnie na rynku soczewki kontaktowe można podzielić na wiele grup w zależności od materiału, przeznaczenia, trybu noszenie i wymiany.
MATERIAŁY DO PRODUKCJI SOCZEWEK KONTAKTOWYCH
Pierwsze soczewki kontaktowe wytwarzane były ze szkła i miało to miejsce wiele, wiele lat temu. Z wiadomych względów nie mogły być one ani wygodne, ani trwałe, ani też bezpieczne. Ich stosowanie można by zaliczyć raczej do eksperymentów medycznych niż do regularnej korekcji wzroku.
Pierwsze soczewki kontaktowe dostępne na szerszą skalę, były to soczewki twarde wytwarzane z pleksiglasu (PMMA). Niektórzy specjaliści stosują je z powodzeniem do dziś. Kolejnymi soczewkami były soczewki sztywne gazoprzepuszczalne (RGP), które nadal mają dość szerokie zastosowanie w przypadkach specjalnych. Pierwsze soczewki miękkie powstały z materiału HEMA, opracowanego przez czeskiego profesora Wichterle. Wynalazek ten zapoczątkował erę materiałów miękkich zwanych hydrożelami. Do 1998 wszystkie soczewki miękkie wytwarzane były z materiałów hydrożelowych. Właśnie w roku 1998 wprowadzone zostały pierwsze soczewki silikonowo-hydrożelowe. Podstawową ich różnicą w stosunku do materiałów poprzedniej generacji jest kilkukrotnie wyższa przepuszczalność tlenu. W związku z powyższym soczewki z nowoczesnych materiałów na bazie silikonu są dla oka dużo zdrowsze i bezpieczniejsze.
PRZEZNACZENIE SOCZEWEK KONTAKTOWYCH
Najliczniejszą grupę stanowią soczewki korekcyjne. Ich podstawowym zadaniem jest korekcja różnych wad wzroku. Oprócz soczewek jednoogniskowych, korygujących krótkowzroczność (-) lub nadwzroczność (+), dostępne są soczewki toryczne do korekcji astygmatyzmu i progresywne dla osób po 40-tym roku życia. Do soczewek korekcyjnych zaliczają się również soczewki sztywne gazoprzepuszczalne lub hybrydowe (miękko-twarde), które obecnie stosowane są głównie przy wysokim astygmatyzmie lub stożku rogówki.
Kolejną, pod względem liczności użytkowników, grupą soczewek są soczewki kolorowe. Wśród użytkowników tych soczewek mniej więcej połowa, to ludzie bez wady wzroku. Oznacza to, że sięgają oni po soczewki tylko ze względów estetycznych, gdyż chcą zmienić lub podkreślić swój naturalny kolor oczu. Druga połowa, to osoby, które zmieniają kolor oczu przy okazji korekcji wady wzroku. Specjalną grupę soczewek kolorowych stanowią soczewki kosmetyczne, których podstawowym zadaniem jest przykrycie niedoskonałości jednego lub obu oczu. Może to być kwestia bielma rogówki lub wszelkich nieprawidłowości w obrębie tęczówki.
Osobną grupę soczewek stanowią soczewki terapeutyczne. Stosowane są one u pacjentów z różnego typu schorzeniami, a ich głównym zadaniem jest uśmierzenie bólu, ochrona przed czynnikami zewnętrznymi lub przyśpieszenie procesu gojenia rogówki po urazie lub zabiegu chirurgicznym.
Mimo tak szerokiego zakresu zastosowań soczewek kontaktowych, należy pamiętać, że podstawowym ich zadanie jest korekcja wad wzroku u osób o zdrowych oczach. W związku z tym, stosowane soczewki powinny zapewnić im utrzymanie tego zdrowia nawet po wielu latach noszenia.
TRYB NOSZENIA
Podstawowym trybem noszenia soczewek kontaktowych jest tryb dzienny. Oznacza to, że soczewki muszą zostać zdjęte przed pójściem spać. W ciągu dnia noszone mogą być nawet do 14 godzin. Do pewnego momentu był to jedyny dopuszczany i zalecany przez specjalistów tryb noszenia. Wiązało się to ze zbyt małą przepuszczalnością tlenu przez soczewki miękkie dostępne w tamtym czasie. Spanie w takich soczewkach prowadziło do niedotlenienia rogówki, a to mogło w pewnym momencie doprowadzić do poważnych powikłań.
W 1998 roku na rynek polski wprowadzona została soczewka typu Night & Day, która dzięki 6-cio krotnie wyższej przepuszczalności tlenu od dotychczasowych soczewek, jako jedyna spełniła kryterium bezpiecznego spania w soczewkach. Dlatego też zarejestrowana została jako soczewka do noszenia w trybie ciągłym do 30 dni i nocy bez konieczności zdejmowania. W późniejszym czasie na rynek wprowadzane były kolejne soczewki silikonowo-hydrożelowe, ale wszystkie one miały nieco niższą przepuszczalność tlenu, przez co noszone mogą być w trybie przedłużonym, czyli bez konieczności zdejmowania do 6-ciu nocy lub w trybie elastycznym, czyli z możliwością okazjonalnego spania w soczewkach.
TRYB WYMIANY
Czas użytkowania soczewek kontaktowych związany jest między innymi z ich trwałością, czyli inaczej mówiąc stopniem i szybkością starzenia się soczewek. Proces ten zaczyna się w chwili otwarcia sterylnego opakowania (blistra) i kontaktu ze łzami lub środkami pielęgnacyjnymi. Dodatkowo zależy on od odporności na osady, które gromadzą się na soczewkach w trakcie ich użytkowania. Głównie chodzi tu o osady białkowe, które ulegając starzeniu się mogą wywoływać reakcję alergiczną. Osady są również dobrym miejscem do zagnieżdżania się i rozwoju drobnoustrojów, które jak wiadomo w pewnym momencie mogą być powodem stanu zapalnego lub infekcji. Te i wiele innych czynników bierze pod uwagę producent w momencie określania częstotliwości wymiany danego typu soczewek.
Zadaniem specjalisty jest natomiast kontrola soczewek i stwierdzenie czy w związku z indywidualnymi predyspozycjami pacjenta, nie ma potrzeby skrócenia okresu wymiany. Specjalista powinien również dobrać do soczewek i pacjenta odpowiednie środki pielęgnacyjne. Właściwa pielęgnacja jest kluczowym czynnikiem utrzymania soczewek we właściwym stanie, umożliwiającym komfortowe noszenie danej pary soczewek przez przewidziany dla niej okres. Ma ona również ogromne znaczenie dla zdrowia oczu. Dla tych, którzy chcieliby uniknąć codziennej pielęgnacji zaleca się stosowanie soczewek jednodniowych lub soczewek do ciągłego noszenia, ale oczywiście pod warunkiem, że zgodzi się na to specjalista.
Soczewki jednodniowe, czyli jednorazowe są jednym z najbezpieczniejszych i najbardziej higienicznych rozwiązań dla użytkowników soczewek kontaktowych. Każdego dnia rano zakłada się nową, sterylną parę, a wieczorem, po zdjęciu soczewek, należy je po prostu wyrzucić. Nie wymagają one ponadto stosowania chemicznych środków dezynfekujących i codziennej rutyny pielęgnacyjnej. Soczewki takie są doskonałym rozwiązaniem dla wszystkich tych, którzy na co dzień chodzą w okularach, a raz na jakiś czas woleliby skorzystać z soczewek. Ważne jest to, że w chwili obecnej na rynku dostępne są rodziny soczewek jednodniowych umożliwiających korekcję właściwie każdego typu wady wzroku, które oprócz podstawowych soczewek sferycznych zawierają również soczewki toryczne i progresywne. Co więcej od kilku lat użytkownicy soczewek kontaktowych mogą korzystać z soczewek jednodniowych z wbudowanymi systemami nawilżającymi, które podnoszą komfort ich użytkowania. Ostatnio pojawiły się również w sprzedaży soczewki jednodniowe z materiałów silikonowo-hydrożelowych, które łączą w sobie prostotę systemu jednorazowej wymiany z zaawansowaną technologią wytwarzania oddychających materiałów. Soczewki tego typu spełnią zapewne wymagania nawet najbardziej wymagających użytkowników.
Soczewki częstej wymiany obejmują soczewki wymieniane nie rzadziej niż co miesiąc. Soczewki te stanowią obecnie najpopularniejszy segment soczewek kontaktowych. Wynika to ze światowej tendencji skracania czasu użytkowania danej pary soczewek. Im jest on krótszy, tym istnieje mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych objawów. Wiąże się to głównie z ilością i wiekiem osadów białkowych gromadzących się na soczewkach. Własne białka pacjenta pozostające na soczewce ulegają starzeniu się i przemianom. Z tego powodu, w pewnym momencie mogą zostać rozpoznane przez układ obronny pacjenta jako ciało obce, a co za tym idzie, wywołać odpowiedź immunologiczną organizmu. Częsta wymiana soczewek zalecana jest więc ze względów zdrowotnych. Do tej grupy należą między innymi soczewki miesięczne i dwutygodniowe. Wszystkie one w chwili obecnej wykonywane są przede wszystkim z materiałów oddychających, które przepuszczają do oczu około 5 razy więcej tlenu w porównaniu z tradycyjnymi soczewkami hydrożelowymi. Dzięki nadzwyczajnej charakterystyce materiału praktycznie eliminują one objawy niedotlenienia. Dlatego też są one doskonałym rozwiązaniem dla osób, które noszą soczewki kontaktowe przez wiele godzin dziennie i tych, którym zdarza się zdrzemnąć w soczewkach lub wręcz przespać całą noc.
Soczewki konwencjonalne to soczewki o okresie trwałości zwykle od 6 do 12 miesięcy. Przeznaczone są one do noszenia w trybie dziennym, czyli należy je zdjąć przed snem. Ze względu na długi okres użytkowania wymagają bardzo dokładnej pielęgnacji. Zwykle zalecane jest dodatkowe okresowe odbiałczanie za pomocą środków enzymatycznych. Soczewki konwencjonalne są najstarszą grupą soczewek miękkich. Wykonywane są głównie z tradycyjnych już materiałów, często o nie najlepszych charakterystykach. W związku z powyższym ta grupa soczewek pomału odchodzi w zapomnienie i w niedługim czasie powinna ograniczyć się do soczewek specjalnych. W chwili obecnej soczewki te powinny być aplikowane właściwie tylko wtedy, gdy nie ma możliwości dopasowania soczewek silikonowo-hydrożelowych lub hydrożelowych częstej wymiany. Sytuacja taka na szczęście ma miejsce coraz rzadziej.
SOCZEWKI TORYCZNE DLA OSÓB Z ASTYGMATYZMEM
Astygmatyzm to wada, przy której światło załamywane jest w jednym przekroju rogówki silniej, a w drugim słabiej. W efekcie – poszczególne punkty przedmiotu zostają odtworzone na siatkówce w postaci linii (brak punktowego odwzorowania obrazu), a cały obraz rozmywa się jak na poruszonym zdjęciu. Astygmatyzm potęguje nieostre i zniekształcone widzenie ponieważ wywołany jest odstępstwami od prawidłowego sferycznego kształtu rogówki. Soczewki toryczne nowej generacji mają zwykle bardzo wydajny system stabilizacji, który zapewnia doskonałą ostrość wzroku i komfort użytkowania. Całości dopełnia oddychający materiał, który zapewnia ochronę przed oznakami niedotlenienia gwarantując tym samym bielsze, zdrowo wyglądające oczy.
O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ UŻYWAJĄC SOCZEWEK KONTAKTOWYCH?
JAK ZAŁOŻYĆ / ZDJĄĆ SOCZEWKĘ?
DRZEMKA W SOCZEWKACH
KILKA PRAKTYCZNYCH PORAD DLA PAŃ
JAKIE SĄ WSKAZANIA DO NOSZENIA SOCZEWEK KONTAKTOWYCH?
Jeżeli chodzi o soczewki kontaktowe, to przeznaczone są one przede wszystkim dla osób o zdrowych oczach. Są oczywiście soczewki terapeutyczne, które specjalista może zaaplikować również na oko chore, ale to specjalne zastosowanie soczewek kontaktowych i nie wszystkie się do tego nadają. Podstawowym zadaniem soczewek kontaktowych jest korygowanie wady wzroku, a to nie jest choroba.
Ostatnie kilka lat przyniosło bardzo szybki rozwój technologii produkcji oraz nowoczesne materiały, z których soczewki są wytwarzane. Na ogół po soczewki kontaktowe sięgają ludzie młodzi, aktywni, uprawiający jakiś sport. Różnorodność dostępnych obecnie typów soczewek pozwala specjaliście dobrać odpowiednie soczewki prawie każdemu. Za pomocą soczewek kontaktowych można skorygować praktycznie każdą wadę wzroku, począwszy od krótkowzroczności poprzez nadwzroczność, aż po astygmatyzm i prezbiopię (w języku polskim brzydko zwaną również starczowzrocznością). Ta ostatnia wada jest praktycznie nieunikniona i czeka nas wszystkich, gdyż związana jest z naszym wiekiem. Zwykle pojawia się po 40 roku życia.
Dla specjalistów aplikujących soczewki najistotniejsze jest jednak to, że dzięki nowoczesnym materiałom silikonowo-hydrożelowym mogą aplikować obecnie soczewki kontaktowe dużo „zdrowsze" niż jeszcze kilka lat temu. Największą ich zaletą jest dużo wyższa przepuszczalność tlenu, dzięki czemu pod taką soczewką rogówka może swobodnie oddychać.
JAKIE SOCZEWKI KONTAKTOWE WYBRAĆ?
Trzeba pamiętać, że zawsze przed wyborem soczewek należy skonsultować się ze specjalistą. Każdy potencjalny użytkownik soczewek powinien przejść specjalistyczne badanie, które wykluczy choroby oczu i potwierdzi możliwość noszenia soczewek. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu specjalista określi również typ soczewek, które będą dla danego pacjenta najbardziej odpowiednie. Następnie sprawdzi, czy wybrane soczewki faktycznie są tymi właściwymi, czy dobrze układają się na oczach i czy mają odpowiednią ruchomość. Te właśnie kryteria są podstawowymi warunkami dobrego dopasowania soczewek.
KTO NIE MOŻE NOSIĆ SOCZEWEK?
Dzięki innowacyjnym materiałom, z których soczewki są wytwarzane i nowoczesnym technikom ich produkcji, w chwili obecnej prawie każdy może spróbować soczewek kontaktowych. Takim podstawowym przeciwwskazaniem pozostają aktywne stany zapalne w obrębie oczu, które należy wyleczyć aby móc myśleć o soczewkach kontaktowych. Podobnie w trakcie grypy, czy przeziębienia należy zrobić sobie przerwę w noszeniu soczewek. Chcąc spróbować soczewek należy zgłosić się do specjalisty, który wykluczy przeciwwskazania i dobierze właściwe soczewki.
JAKIE SĄ RODZAJE SOCZEWEK KONTAKTOWYCH I CZYM SIĘ ONE RÓŻNIĄ?
Najliczniejszą grupę soczewek kontaktowych stanowią soczewki korekcyjne. Ich podstawowym zadaniem jest korekcja różnych wad wzroku. Oprócz soczewek jednoogniskowych, korygujących krótkowzroczność (-) lub nadwzroczność (+), dostępne są soczewki toryczne do korekcji astygmatyzmu i progresywne dla osób po 40-tym roku życia. Do soczewek korekcyjnych zaliczają się również soczewki sztywne gazoprzepuszczalne lub hybrydowe (miękko-twarde), które obecnie stosowane są głównie przy wysokim astygmatyzmie lub stożku rogówki.
Kolejną, pod względem liczebności użytkowników, grupą soczewek są soczewki kolorowe. Wśród użytkowników tych soczewek mniej więcej połowa, to ludzie bez wady wzroku. Oznacza to, że sięgają oni po soczewki tylko ze względów estetycznych, gdyż chcą zmienić lub podkreślić swój naturalny kolor oczu. Druga połowa, to osoby, które zmieniają kolor oczu przy okazji korekcji wady wzroku. Specjalną grupę soczewek kolorowych stanowią soczewki kosmetyczne, których podstawowym zadaniem jest przykrycie niedoskonałości jednego lub obu oczu. Może to być kwestia bielma rogówki lub wszelkich nieprawidłowości w obrębie tęczówki.
Osobną grupę soczewek stanowią soczewki terapeutyczne. Stosowane są one u pacjentów z różnego typu schorzeniami, a ich głównym zadaniem jest uśmierzenie bólu, ochrona przed czynnikami zewnętrznymi lub przyśpieszenie procesu gojenia rogówki po urazie lub zabiegu chirurgicznym.
DLACZEGO, NAWET NOSZĄC OKULARY, NIE POWINNIŚMY PIERWSZYCH SOCZEWEK KONTAKTOWYCH KUPOWAĆ BEZ KONSULTACJI ZE SPECJALISTĄ?
Konieczne jest, aby specjalista sprawdził czy oczy są zdrowe, dobrał właściwe soczewki, nauczył jak dbać o soczewki, jak je zakładać i zdejmować. Ważne jest również, żeby otoczył użytkownika soczewek swoją opieką w przyszłości. Chodzi tu o regularne wizyty (nie rzadziej niż raz na pół roku), które pozwolą uniknąć ewentualnych kłopotów.
Soczewki kontaktowe są wyrobem medycznym i nawet te kolorowe bez mocy powinny być aplikowane przez specjalistę. Nie powinny być one traktowane jak zwykły kosmetyk, gdyż nie są one zupełnie obojętne dla oka.
Nie dopuszczalne jest również, aby użytkownicy soczewek samodzielnie zmieniali ich typ. Każdy rodzaj soczewki powinien zostać dopasowany w gabinecie kontaktologicznym i nie dopuszczalne jest kupowanie, np. przy okazji promocji lub przez internet, jakichś soczewek, które nie były wcześniej sprawdzone przez specjalistę. Soczewki nie są jak buty, które wystarczy, że są komfortowe i nam się podobają. Takie kryteria dla soczewek nie są właściwe. Nawet komfortowa soczewka może po pewnym czasie okazać się powodem komplikacji, których efektem może być spadek ostrości widzenia i konieczność rezygnacji z soczewek.
CZY KAŻDY OKULISTA MOŻE PRZEPISAĆ SOCZEWKI KONTAKTOWE?
W celu dobrania soczewek powinniśmy zgłosić się do specjalisty kontaktologa: okulisty lub optometrysty. Powinna to być osoba, która odbyła specjalne szkolenie z zakresu aplikacji soczewek kontaktowych. Konieczny jest również dostęp do soczewek próbnych, gdyż tylko po założeniu soczewki próbnej specjalista może określić czy dany typ soczewek jest właściwy i czy pacjent będzie mógł w nich chodzić bez narażania zdrowia swoich oczu. Jeżeli chodzi o soczewki próbne, to dostępne są one także jedynie w wyspecjalizowanych gabinetach.
CZYM KIEROWAĆ SIĘ PRZY WYBORZE SOCZEWEK?
Zawsze przed wyborem soczewek należy skonsultować się ze specjalistą. Każdy potencjalny użytkownik soczewek powinien przejść specjalistyczne badanie, które wykluczy choroby oczu i potwierdzi możliwość noszenia soczewek. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu specjalista określi również typ soczewek, które będą dla danego pacjenta najbardziej odpowiednie. Następnie sprawdzi, czy wybrane soczewki faktycznie są tymi właściwymi, czy dobrze układają się na oczach i czy mają odpowiednią ruchomość. Te właśnie kryteria są podstawowymi warunkami dobrego dopasowania soczewek.
Jeżeli chodzi o kryteria wyboru soczewek, to jest ich kilka. Jednym z podstawowych pytań, na które powinien sobie odpowiedzieć kandydat do soczewek kontaktowych dotyczy przewidywanej częstotliwości ich wykorzystywania. Jeżeli ktoś myśli o korzystaniu z tej formy korekcji wzroku jedynie okazjonalnie, np. w związku z randką, treningiem, pójściem na basen, czy wypadem za miasto, to bezsprzecznie najlepszym dla niego rozwiązaniem będą soczewki jednodniowe, zwłaszcza te z systemami nawilżającymi. Soczewki jednodniowe zalecane są również osobom z alergiami, gdyż nie wymagają stosowania chemicznych środków dezynfekujących i nie kumulują w sobie alergenów. Każdego dnia pacjent zakłada nową, świeżą parę soczewek, a wieczorem zdejmuje je i wyrzuca. Jest to rozwiązanie bardzo wygodne i komfortowe. Podobnie myśli wielu pacjentów, którzy szczególnie w okresie urlopowym częściej sięgają po soczewki jednodniowe, gdyż sprawdzają się doskonale na campingu, nad wodą i w podróży.
Jeżeli jednak myślimy o regularnym noszeniu soczewek, to polecam oddychające soczewki silikonowo-hydrożelowe. Są to soczewki wykonane z materiałów najnowszej generacji, przepuszczające do oka 5 razy więcej tlenu niż tradycyjne soczewki hydrożelowe.
DLACZEGO PRZEPUSZCZALNOŚĆ TLENU JEST TAKA WAŻNA?
Tlen jest nam niezbędny do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Podobnie jest z naszymi oczami. Rogówka również potrzebuje wystarczającej ilości tlenu, aby być zdrową. W związku z tym, że nie posiada ona własnych naczyń krwionośnych, pobiera tlen bezpośrednio z atmosfery. Jeżeli teraz na oko, na rogówkę, założymy soczewkę, to będzie ona ograniczać ilość tlenu docierającą do niej. Im lepsza soczewka, tym te ograniczenia będą mniejsze. Nowoczesne soczewki silikonowo-hydrożelowe mają tak wysoką przepuszczalność tlenu, że można się w nich bezpiecznie zdrzemnąć, a nawet przespać całą noc.
CZY TO OZNACZA, ŻE W SOCZEWKACH KONTAKTOWYCH MOŻNA SPAĆ?
Soczewki hydrożelowe dostępne wcześniej nie pozwalały na to, w związku ze zbyt niską przepuszczalnością tlenu. Teraz, kiedy dostępne są soczewki silikonowo-hydrożelowe sytuacja się zmieniła. W nowoczesnych soczewkach można przespać się okazjonalnie lub chodzić na okrągło do tygodnia czasu. Są też soczewki dla tych, którzy chcieliby zupełnie zapomnieć o swojej wadzie wzroku. Dzięki jeszcze wyższej przepuszczalności tlenu, można je nosić w sposób ciągły, bez zdejmowania do 30 dni i nocy. Oczywiście w obu przypadkach spanie w soczewkach możliwe jest tylko wtedy, gdy specjalista wyrazi na to zgodę. Jeżeli jednak z jakichś względów specjalista zaleci tylko tryb dzienny, to konieczne będzie ich zdejmowanie na noc. Zwykle jednak nie ma potrzeby wprowadzania takich ograniczeń, gdyż oko pod taką soczewką może prawidłowo oddychać i funkcjonować. Dzięki takim nowoczesnym soczewkom praktycznie nie widuje się już objawów niedotlenienia rogówki. Oczy użytkowników tych soczewek wyglądają teraz lepiej, są bielsze i zdrowsze.
CZY NIEDOTLENIENIE ROGÓWKI MOŻE BYĆ NIEBEZPIECZNE?
Z niedotlenieniem rogówki wszyscy mamy do czynienia na co dzień, choć nie zdajemy sobie z tego sprawy. Jeżeli nawet nie nosimy soczewek, to rano budzimy się z mniejszym lub większym niedotlenieniem i obrzękiem rogówki. Dla rogówki jest to stan normalny, bo wynikający z jej fizjologii i jest ona do tego dostosowana. Oczywiście po kilku lub kilkunastu minutach od otwarcia oczu obrzęk ten zanika, gdyż rogówka może wtedy normalnie oddychać. Inaczej było w przypadku użytkowników tradycyjnych soczewek hydrożelowych, którzy zaraz po przebudzeniu zakładali swoje soczewki, funkcjonowali w nich przez cały długi dzień i zdejmowali je dopiero tuż przed snem lub nie zdejmowali ich wcale. U takich osób pojawiały się skutki przewlekłego niedotlenienia, w związku z czym musieli oni zrezygnować z noszenia soczewek na jakiś czas, a niektórzy już na stałe. A przecież każdemu użytkownikowi zależy na tym by móc cieszyć się soczewkami jak najdłużej.
CZY OSOBY O SUCHYCH OCZACH MOGĄ NOSIĆ SOCZEWKI?
Tradycyjne soczewki hydrożelowe, zwłaszcza te o dużej zawartości wody, tak zwane wysoko uwodnione, miały tendencję do szybkiej utraty wody. W związku z tym działały jak wysychająca gąbka, która ubytek wody musiała skompensować chłonąc łzy i dodatkowo osuszając oko. Nowoczesne soczewki silikonowo-hydrożelowe są soczewkami nisko uwodnionymi i zwykle bardzo odpornymi na wysychanie. Oznacza to, że znacznie dłużej zachowują one swoje nawilżenie, a przez to dłużej pozostają komfortowe. Potwierdzają to właściwie wszyscy pacjenci, którzy zmienili swoje tradycyjne soczewki na te nowej generacji.
Widząc wszystkie te pozytywne efekty zmiany soczewek hydrożelowych na silikonowo-hydrożelowe specjaliści polecają je wszystkim, a w szczególności osobom pracującym długo zwłaszcza przy komputerze, w klimatyzowanych suchych pomieszczeniach ze sztucznym oświetleniem. Wbrew pozorom nie chodzi tu jedynie o ich komfort. Komfort jest tu bardzo ważny, ale o wiele ważniejsze jest zdrowie ich oczu.
JAK DŁUGO MOŻNA NOSIĆ JEDNĄ PARĘ SOCZEWEK?
Każdy typ soczewek ma określony przez producenta maksymalny dopuszczalny czas użytkowania. Jeżeli więc ktoś nosi soczewki jednodniowe, to każdego dnia powinien założyć nowe świeże soczewki i wyrzucić je po zdjęciu. Podobnie z soczewkami dwutygodniowymi lub miesięcznymi, po określonym przez producenta czasie powinny zostać wyrzucone. Czas ten zaczynamy liczyć od momentu otwarcia pojemnika z soczewką. Nie ma znaczenia, że soczewki pozostają komfortowe i nie zauważamy żadnych niepokojących objawów. Nie ma również znaczenia jak często ich używaliśmy. Jeżeli producent określił, że soczewki należy wymieniać co miesiąc, to tak powinniśmy robić. W niektórych przypadkach na podstawie obserwacji soczewek i oczu, specjalista może zalecić częstszą wymianę soczewek na nowe.
Częstotliwość wymiany poszczególnych typów soczewek wyznaczana jest przez producenta w oparciu o wyniki badań klinicznych. W ich ramach ocenie podlegają reakcje tkanek oka oraz zmiany zachodzące w soczewkach.
KIEDY NIE POWINNO SIĘ NOSIĆ SOCZEWEK?
Soczewek nie powinno się nosić w trakcie przeziębienia, grypy i ogólnego osłabienia organizmu. Gdy stosujemy leki okulistyczne. W zapylonym, suchym środowisku oraz gdy jesteśmy narażeni na działanie jakichś środków chemicznych lub żrących oparów. W suchej saunie i solarium soczewki mogą nadmiernie wysychać. Z dużą rozwagą powinniśmy podejść również do basenu, czy ogólnie do pływania w soczewkach. Zwykle się tego nie zaleca. Jedynym rozwiązaniem, które można zaakceptować w tej sytuacji, to soczewki jednodniowe. Oczywiście zawsze powinniśmy stosować okulary pływackie lub maskę, które powinny uchronić nas przed utratą soczewek i częściowo izolować je od wody. Niestety nie ma raczej szans na uniknięcie takiego kontaktu, a to oznacza, że wszystkie substancje chemiczne i biologiczne goszczące w basenie czy w jeziorze przedostaną się do soczewek i je zanieczyszczą. Takie soczewki nie nadają się do dalszego użytkowania i zaraz po wyjściu z wody powinny zostać zdjęte i wyrzucone.
KTO NIE MOŻE NOSIĆ SOCZEWEK KONTAKTOWYCH?
Jeżeli chodzi o przeciwwskazania do soczewek kontaktowych, to wraz z pojawieniem się nowej generacji soczewek ich lista radykalnie zmalała. W związku z tym, że są soczewki, które zarejestrowane są również jako soczewki opatrunkowe, to pod nadzorem lekarza okulisty mogą być stosowane na rogówkę chorą, po urazie lub operacji. Mogą też być stosowane przez wielu pacjentów, którzy wcześniej z różnych względów w ogóle nie mogli nosić soczewek. Oczywiście w takich przypadkach specjalista powinien zadecydować czy faktycznie jest to możliwe i jeżeli tak, to w jakim trybie. Jeżeli chodzi o zastosowanie soczewek silikonowo-hydrożelowych, to obecnie jednym z większych ograniczeń jest zakres dostępnych parametrów. Jednakże dynamiczny rozwój materiałów i technologii stosowanych do produkcji soczewek kontaktowych, pozwala sądzić, iż już w niedługiej przyszłości ograniczenia te zostaną zminimalizowane. Będzie to oznaczało, że również pacjenci potrzebujący soczewek o niestandardowych parametrach, będą mogli cieszyć się soczewkami najnowszej generacji. Komfortem ich noszenia i zdrowiem swoich oczu.
O CZYM KAŻDY UŻYTKOWNIK SOCZEWEK KONTAKTOWYCH POWINIEN PAMIĘTAĆ?
Większość użytkowników soczewek kontaktowych pracujących w biurze musi przyznać, że nie należy ono do miejsc przyjaznych soczewkom. Klimatyzacja, nawiew i ogrzewanie wysusza oczy, a co za tym idzie również soczewki. Szczególnie narażone na to były tradycyjne miękkie soczewki hydrożelowe. Zupełnie inaczej jest w przypadku nowej generacji soczewek silikonowo-hydrożelowych. Dzięki niskiemu uwodnieniu praktycznie nie tracą one wody, przez co nawet w tak niesprzyjających warunkach zapewniają wysoki komfort użytkowania.
Soczewki silikonowo-hydrożelowe jeszcze bardziej docenić powinny te użytkowniczki, które stosują środki hormonalne. Dlaczego? Ponieważ zmiany hormonalne w organizmie powodują zmiany w filmie łzowym. To wiąże się z wysychaniem soczewek i gromadzeniem się na ich powierzchni większej ilości osadów białkowych. To pociąga za sobą spadek komfortu. Nowoczesne soczewki dzięki odporności materiału na wysychanie, a powierzchni na osadzanie się białek nadal pozostają komfortowe.
Wróćmy jednak do biura. Praca w biurze dość jednoznacznie kojarzy się w chwili obecnej z pracą przy komputerze. Śledzenie literek i cyferek na monitorze oznacza spadek częstotliwości mrugania. Dla osób noszących tradycyjne soczewki hydrożelowe kilka godzin przed monitorem oznacza uczucie piasku pod powiekami i zmęczenie oczu. Objawy te można ograniczyć stosując kropelki nawilżające lub soczewki silikonowe nowej generacji. Oczywiście takie soczewki zalecane są nie tylko komputerowcom, ale wszystkim osobom z wadą wzroku, które są aktywne, chcą czuć się wolne i dbają o swoje zdrowie.
W dzisiejszych czasach silikon można spotkać praktycznie wszędzie. Dzięki swoim niezwykłym właściwościom ma on bardzo szerokie zastosowanie począwszy od elektroniki, poprzez przemysł budowlany, odzieżowy do medycyny włącznie. Od kilku lat silikon święci tryumfy również w kontaktologii. Dzięki silikonowi rynek soczewek kontaktowych rozwija się obecnie bardzo dynamicznie.
Dlaczego akurat silikon?
Dlatego, że soczewki silikonowe pozwalają oczom swobodnie oddychać. Rogówka naszego oka pełni rolę soczewki optycznej, czyli musi być przezroczysta. Nie może mieć w swej strukturze naczyń krwionośnych, które normalnie odpowiedzialne są za dostarczanie do tkanek krwi, a wraz z nią życiodajnego tlenu. Oznacza to, że w ciągu dnia rogówka czerpie tlen bezpośrednio z atmosfery, a nocą z naczyń krwionośnych zamkniętej powieki górnej.
Co się dzieje, gdy na rogówce umieścimy soczewkę kontaktową?
W tej sytuacji tlen, aby dostać się do rogówki musi przeniknąć przez soczewkę. Im więcej tlenu, im szybciej i swobodniej on przenika przez soczewkę, tym lepiej. Właśnie to swobodne przenikanie tlenu przez silikon powoduje, że nowoczesne soczewki kontaktowe na bazie silikonu zapewniają oczom dużo lepsze warunki zdrowotne niż wcześniejsze soczewki hydrożelowe. Nowoczesne soczewki silikonowo-hydrożelowe przepuszczają do oka średnio 5 razy więcej tlenu niż tradycyjne soczewki hydrożelowe.
Więcej tlenu, to zdrowsze oczy, mniej podrażnień i dłuższy czas noszenia. Dotychczasowe soczewki hydrożelowe były całkiem niezłe, ale niosły ze sobą kilka ograniczeń. Podstawowe, to pojawiające się objawy niedotlenienia i dyskomfortu. Mogły mieć one kilka przyczyn. Najistotniejsza to zbyt niska przepuszczalność tlenu przez soczewkę. Wśród innych należy wymienić zbyt długie noszenie soczewek w ciągu dnia i nietypowo wysokie zapotrzebowanie na tlen.
Soczewki nowej generacji nie mają takich ograniczeń. Dzięki bardzo wysokiej przepuszczalności tlenu nawet po wielu latach noszenia nie wywołują one objawów niedotlenienia rogówki. Dzięki temu, że oko może swobodnie oddychać, komfort ich noszenia jest wyższy niż w soczewkach hydrożelowych, zwłaszcza pod koniec dnia. Oprócz wysokiej przepuszczalności tlenu, nowoczesne soczewki charakteryzuje niska zawartość wody. Mało wody w soczewce, to mniejsze jej odparowanie, czyli mniejsza jej utrata. Im mniej wody odparowuje z soczewki, tym mniej łez na to miejsce musi soczewka wchłonąć z oka. Niestety tradycyjne soczewki hydrożelowe w takich wypadkach działały jak gąbka dodatkowo osuszająca oko. Szczególnie dokuczliwe mogło to być dla osób o skłonnościach do podsychania oczu i dla tych, którzy korzystali z soczewek w mało sprzyjających warunkach.
Tak więc po soczewki silikonowo-hydrożelowe powinien sięgnąć każdy, kto doświadczył jakiegokolwiek dyskomfortu związanego z użytkowaniem soczewek tradycyjnych. Dotyczyć to będzie między innymi osób pracujących w pomieszczeniach z klimatyzacją, ogrzewaniem lub nawiewem. Nowoczesne soczewki są dużo bardziej odporne na te warunki. Podobnie praca przy komputerze. Tradycyjne soczewki zwykle podsychały po kilku godzinach na skutek rzadkiego mrugania. Konieczność wpatrywania się w monitor blokuje po prostu odruch mrugania, a to powoduje podsychanie, dyskomfort i uczucie piasku pod powiekami. Jednym z możliwych rozwiązań tego problemu są krople nawilżające, ale zmiana soczewek na silikonowo-hydrożelowe będzie rozwiązaniem skuteczniejszym, czyli lepszym. Zwłaszcza, że niektóre soczewki wyposażone są w dodatkowy system nawilżający. Oznacza to, że przez cały czas soczewki pozostają komfortowe od momentu pierwszego ich założenia, do ostatniego zdjęcia przed ich wyrzuceniem.
Jeżeli chodzi o komfort użytkowania soczewek kontaktowych, to mogą go ograniczać wszystkie te czynniki, które mają negatywny wpływ na film łzowy. Dotyczy to więc nie tylko przebywania w nadmiernie suchym, zadymionym lub zapylonym otoczeniu, czy też pracy z komputerem. Również wahania hormonalne zmniejszają komfort noszenia soczewek kontaktowych. Podobnie jest z ludźmi, którzy chcą lub muszą funkcjonować w soczewkach po kilkanaście godzin dziennie. Szczególnie dotyczy to tych, którzy po całym długim dniu w szkole, na uczelni czy w pracy mają jeszcze przed sobą atrakcje wieczoru. Zwykłe soczewki nie były w stanie w pełni dotrzymać kroku osobom aktywnym. Ich oczy potrzebują przecież dużo tlenu i nawilżenia.
Po soczewki silikonowo-hydrożelowe z nawilżeniem powinni sięgnąć również wszyscy nowi użytkownicy, którym zależy na zdrowych oczach i możliwości długoletniego korzystania z soczewek kontaktowych bez jakichkolwiek oznak niedotlenienia, czy dyskomfortu. Z wszelkich zalet oddychających soczewek silikonowo-hydrożelowych mogą teraz skorzystać również osoby z astygmatyzmem, oraz wszyscy ci, którzy ukończyli już 40 lat i w związku z tym potrzebują korekcji wzroku zarówno do dali, jak i do bliży.
SOCZEWKI SFERYCZNE
Przez większą część swej historii soczewki kontaktowe miały konstrukcję sferyczną. Oznaczało to, że powierzchnia wewnętrzna i zewnętrzna stanowiły po prostu wycinek kuli. Zwykle wiązało się to z koniecznością produkcji co najmniej dwóch lub nawet trzech krzywizn bazowych, aby móc właściwie dopasować dany typ soczewek do większości oczu.
Właściwie dopasowana soczewka może się dość swobodnie poruszać po oku. Między soczewką a rogówką tworzy się wtedy cienka jednorodna warstwa łez, która ulega stałej wymianie na skutek mrugania. Jak wiadomo ludzka rogówka nie jest sferyczna nawet jeżeli mamy do czynienia ze sferyczną wadą wzroku, czyli krótkowzrocznością lub nadwzrocznością. Ludzka rogówka jest powierzchnią asferyczną, która w centrum ma najmniejszy promień krzywizny (mówimy tu o wierzchołku rogówki), a w kierunku rąbka staje się bardziej płaska. W związku z tym trudno było oczekiwać aby jedna soczewka o sferycznej powierzchni wewnętrznej pasowała do większości rogówek.
Poprawa sytuacji nastąpiła dopiero po wprowadzeniu zmiany w konstrukcji, polegającej na zastosowaniu wewnętrznej powierzchni składającej się z trzech stref sferycznych, z których każda miała inny promień krzywizny. Dzięki temu powierzchnia bazowa stała się na brzegach bardziej płaska niż w centrum, czyli bardziej zbliżona swoją geometrią do geometrii, jaką ma nasza rogówka. Pozwoliło to na produkowanie soczewek o jednej tylko geometrii powierzchni wewnętrznej, czyli na zdecydowaną redukcję wielkości zestawów próbnych i handlowych, którymi specjalista musiał dysponować w gabinecie, oraz uprościło i skróciło całą procedurę doboru soczewek.
SOCZEWKI Z ASFERYCZNĄ POWIERZCHNIĄ WEWNĘTRZNĄ
Od pewnego już czasu większość produkowanych soczewek twardych i sztywnych gazoprzepuszczalnych ma asferyczną powierzchnię bazową. Ich producenci, w wyniku wieloletnich badań, doszli po prostu do wniosku, że soczewki te powinny swą geometrią odzwierciedlać geometrię rogówki, aby zapewnić optymalne dopasowanie i jak najwyższy komfort użytkowania. Soczewki hydrożelowe są miękkie i po założeniu na oko zmieniają swoją geometrię i w pewnym zakresie mogą dopasować się do geometrii rogówki. Jednakże po wprowadzeniu do produkcji soczewek kontaktowych sztywniejszych materiałów silikonowo-hydrożelowych, coraz częściej również soczewki miękkie uzyskiwały konstrukcję asferyczną. Dzięki zastosowaniu takiej konstrukcji, soczewka zdecydowanie lepiej układa się na rogówce, a co za tym idzie zostaje zapewniona doskonała wymiana filmu łzowego oraz jej ruchomość i centracja, a w efekcie lepsza jakość widzenia.
SOCZEWKI Z ASFERYCZNĄ POWIERZCHNIĄ ZEWNĘTRZNĄ
Na rynku pojawiły się soczewki mające także asferyczną powierzchnię zewnętrzną. Celem takiego rozwiązania jest zminimalizowanie aberracji sferycznej soczewek, którą obarczone są tradycyjne soczewki sferyczne. Na skutek tej aberracji soczewki o konstrukcji sferycznej mają zdecydowanie wyższą moc średnią niż ta znamionowa podana na opakowaniu, gdyż w części peryferyjnej taka soczewka ma moc wyższą niż w centrum. Przy konstrukcji asferycznej ta różnica mocy jest zdecydowanie niższa. Szczególnie istotne jest to przy słabym oświetleniu, gdyż wtedy źrenica rozszerza się, a w efekcie pacjenci widzą obraz o zmniejszonym kontraście z mniejszą ilością szczegółów. Zastosowanie soczewki asferycznej pozwala na uzyskanie lepszej ostrości wzroku.
SOCZEWKI TORYCZNE
Po kilku latach od wynalezienia miękkich soczewek kontaktowych udało się również stworzyć odpowiednią konstrukcję soczewek dla pacjentów z astygmatyzmem. Podstawowym wymogiem dla takich soczewek jest utrzymanie stabilności kątowej na oku przy równoczesnym zachowaniu jej ruchomości. Obie te własności niezbędne są w celu zapewnienia ostrego, stabilnego widzenia, oraz komfortu i zdrowia oczu. Już w 1974 roku niemiecka firma Titmus wprowadziła na rynek pierwsze miękkie soczewki toryczne z systemem stabilizacji dynamicznej, opartym na dwóch strefach cienkich współpracujących odpowiednio z górną i dolną powieką.
Jak wiadomo astygmatyzm, który znany jest także jako niezborność, jest wadą wzroku spowodowaną różnicą mocy w dwóch przekrojach głównych oka. Oznacza to, że światło załamuje się w jednym przekroju głównym mocniej, a w drugim słabiej. Pacjent odbiera to jakby oglądał poruszone zdjęcie. Dzieje się tak, gdyż na siatkówce zamiast punktów odtwarzane się linie. Nie skorygowanie astygmatyzmu, poza oczywistym dyskomfortem wynikającym z nieostrego widzenia, może prowadzić do przemęczenia oczu a nawet migren. Oko prawidłowe ma rogówkę w kształcie piłki do siatkówki o sferycznej budowie i mocy optycznej takiej samej dla każdego przekroju. Natomiast rogówka oka z astygmatyzmem ma kształt piłki do rugby. Dlatego, żeby dokonać prawidłowej korekcji niezbędne jest ustabilizowanie soczewki w odpowiedniej pozycji.
W konstrukcjach torycznych zastosowano specjalny system stabilizacji, dzięki któremu soczewka nie obraca się, a co za tym idzie utrzymany jest niezmienny kąt osi cylindra korygującego. System stabilizacji może być różny, stosuje się m.in. balast pryzmatyczny, stabilizację dynamiczną uzyskaną dzięki specjalnie rozmieszczonym strefom cienkim oraz precyzyjny balans 8/4. Ten ostatni jest rozwiniętą i ulepszoną wersją balastu pryzmatycznego. Soczewki z balastem pryzmatycznym charakteryzują się doskonałą stabilnością, ale w związku z tym, że są najgrubsze na godzinie 6 mogą wchodzić w interakcję z dolną powieką i prowadzić do niedotlenienia pod nią rogówki. Dlatego w precyzyjnym balansie odchudzono dół soczewki na godzinie 6, a stabilizację zapewniają dwa punkty położone na godzinie 8 i 4. Dzięki temu soczewka taka ma optymalną grubość w całym swoim przekroju.
SOCZEWKI WIELOOGNISKOWE
Dla osób, które przekroczyły magiczną granicę 40 roku życia, a które mimo starczowzroczności czyli prezbiopii, nie chcą korzystać z okularów, doskonałym rozwiązaniem mogą okazać się wieloogniskowe soczewki kontaktowe. W przeważającej większości mają one konstrukcję symultaniczną, dzięki której możliwe jest jednoczesne widzenie przedmiotów dalekich, bliskich i tych znajdujących się w odległościach pośrednich. Moce w takiej soczewce rozłożone są koncentrycznie. Centrum soczewki służy do widzenia bliskiego, część peryferyjna do dalekiego, a między nimi są moce konieczne do widzenia obszarów pośrednich. Co istotne przejścia między mocami są łagodne, co pozwala również na płynną zmianę odległości obserwacji. Konstrukcja symultaniczna nie jest jednak idealna. Jej podstawową wadą jest to, że niekiedy obraz jest nieostry, mogą pojawiać się duchy liter, efekt gwiazdy lub halo wokół źródeł światła. Co ciekawie wygląda na nastrojowych zdjęciach, może być bardzo uciążliwe w życiu codziennym. Na szczęście z reguły zaburzenia te po okresie adaptacji zanikają całkowicie lub ulegają redukcji. Obecnie dostępnych jest już wiele typów soczewek wieloogniskowych, które zapewniają ostre i stereoskopowe widzenie na wszystkie odległości. Najnowsze z nich wykonane są już z materiałów silikonowo-hydrożelowych, a część z nich wyposażona jest również w system nawilżający podnoszący komfort, co w przypadku osób w wieku prezbiopijnym, któremu towarzyszy zwykle osłabienie filmu łzowego i spadek jego ilości.
Bez względu na to jakie soczewki chcielibyśmy nosić, to zawsze powinny być one zaaplikowane przez specjalistę. Zanim założymy soczewki na oczy, specjalista powinien zbadać czy oczy są zdrowe i nie występują żadne przeciwwskazania do ich noszenia.
Kolejnym etapem jest określenie wady wzroku, gdyż tylko na podstawie takiego badania można określić moc potrzebnych soczewek. Bazując na wynikach wcześniejszych badań i danych z przeprowadzonego wywiadu medycznego, specjalista określa typ i podstawowe parametry pierwszych soczewek próbnych. Po założeniu soczewek próbnych konieczny jest okres adaptacyjny, trwający zwykle od 5 do 30 minut. Po tym czasie specjalista może sprawdzić dopasowanie soczewki oraz reakcję oka na soczewkę. Gdyby ocena była negatywna, konieczna jest zmiana parametrów lub typu soczewek próbnych i ponowna próba tolerancji.
Jeżeli ocena dopasowania i reakcje pacjenta są pozytywne, to przechodzi się do etapu edukacyjnego. Zwykle obejmuje on naukę zakładania, zdejmowania i pielęgnacji soczewek. Bez względu na typ soczewek, konieczna jest wizyta kontrolna, nie później niż 30 dni od momentu aplikacji. Każdy użytkownik soczewek kontaktowych powinien stawiać się na kolejne wizyty kontrolne u swego specjalisty nie rzadziej niż co 6 miesięcy. Tylko zachowanie takiego procesu jest gwarancją optymalnego doboru soczewek dla danej osoby i zapewni zdrowie oczu, czyli możliwość długoletniego cieszenia się z soczewek kontaktowych bez jakichkolwiek dolegliwości i komplikacji.
Umawiając się do specjalisty na dobór soczewek kontaktowych musimy liczyć się z tym, że w połączeniu z badaniem wzroku i częścią poświęconą edukacji, taka wizyta zwykle będzie trwać ponad godzinę.
Podstawowe powody, dla których dzieci i młodzież zaczynają nosić soczewki kontaktowe są takie same, jak w przypadku osób dorosłych. Wynikają one z potrzeby korekcji wady wzroku lub ze względów medycznych.
Jeżeli chodzi o korekcję wady wzroku, to procedura doboru soczewek u dzieci i nastolatków nie różni się właściwie od tej stosowanej w przypadku osób dorosłych. Oczywiście takie badanie musi odbyć się w obecności opiekuna. Różnice mogą pojawiać się w samej technice badania, no i w późniejszym prowadzeniu młodego pacjenta. Jeżeli pacjent jest zapalony do soczewek, to nie powinien mieć większych problemów z ich samodzielnym zakładaniem i zdejmowaniem. Czasami w trakcie wywiadu może okazać się, że nasz młody pacjent mimo, że chce nosić soczewki, to tak naprawdę niewiele o nich wie. Niespodzianką dla niego może okazać się np. fakt, że soczewkę kontaktową trzeba włożyć do oka. Dlatego też zanim zaczniemy aplikację, dobrze jest tego typu kwestie omówić z nim i z jego rodzicami.
Jedno z podstawowych pytań, które powinniśmy zadać przy tej okazji dotyczyć powinno oczekiwań stawianych soczewkom kontaktowym, jak również przewidywanego trybu i warunków ich użytkowania. Często głównym powodem chęci zamiany okularów na soczewki kontaktowe wśród nastolatków jest silny nacisk ze strony rówieśników. Jeżeli jest to jedyny motyw, to może wystarczy pomyśleć o zmianie okularów na bardziej nowoczesne, zapewniające bardziej modny wygląd. Jeżeli w grę wchodzi efekt psychologiczny związany z noszeniem grubych okularów, to jednak warto rozważyć soczewki kontaktowe, jako bardziej optymalne rozwiązanie.
Bardzo ważna jest tu oczywiście motywacja młodego pacjenta. Jeżeli widzimy, że bardzo chciałby nosić soczewki, a rodzice nie są do tego w pełni przekonani, to warto z nimi porozmawiać i spróbować rozwiać ich wątpliwości. Oczywiście jeżeli w międzyczasie nie stwierdzimy przeciwwskazań. Co innego kiedy jest na odwrót. Kiedy to rodzicom zależy aby ich dziecko nosiło soczewki, a ono samo raczej nie ma na to ochoty i woli zostać w okularach. W takim przypadku również powinniśmy porozmawiać z rodzicami i spróbować odwieść ich od tego pomysłu. Chodzi o to, że w najlepszym wypadku ich dziecko po kilku lub kilkunastu dniach, pod byle pretekstem, zrezygnuje z soczewek albo co gorsza, będzie chciało udowodnić, że soczewki są złym rozwiązaniem, a wtedy o powikłania nie trudno.
Ostateczną decyzję o tym, czy dziecko lub nastolatek jest dobrym kandydatem do soczewek kontaktowych powinniśmy podjąć po pełnym badaniu. Wstępną opinię możemy wyrobić sobie na podstawie wywiadu i badania w lampie szczelinowej. Musimy obserwować jak nasz pacjent zachowywać się będzie podczas barwienia z użyciem fluoresceiny lub przy wywijaniu powiek. Jego reakcja pokaże nam czego możemy spodziewać się podczas próby założenia soczewek. Jeżeli badanie nie stanowi problemu, to z soczewkami powinno być podobnie.
W przypadku dzieci dobrze jest rozłożyć badanie na kilka wizyt. Jeżeli będziemy chcieli zrobić wszystko w trakcie jednego spotkania, to może okazać się ono zbyt długie i nasz pacjent straci zainteresowanie badaniem i współpracą z nami. My sami podczas badania dziecka musimy wykazać się właściwym podejściem i cierpliwością. Cierpliwość może być szczególnie potrzebna w trakcie nauki zakładania i zdejmowania soczewek. Jeżeli nasz młody pacjent ma kłopoty z założeniem soczewek, to można mu zaproponować coś, co zredukuje odruch obronny oka i przygotuje go do dalszej nauki. Możemy np. poprosić rodziców aby przez kilka tygodni zakraplali dziecku krople nawilżające do oczu. Zamiast stosowania kropli, można też przepłukiwać oczy dziecka sterylną solą fizjologiczną. Samo dziecko może też próbować dotykać czystym palcem spojówek. Oczywiście u młodszych dzieci kwestiami zakładania, zdejmowania i pielęgnacji soczewek zajmować się będą rodzice. Przynajmniej na początku. Dobrze jest jednak sukcesywnie przygotowywać dziecko do wykonywania tych czynności samodzielnie.
W tym miejscu pojawia się wreszcie pytanie o to, w jakim wieku można zacząć myśleć o soczewkach kontaktowych? W odpowiedziach specjalistów dość często pojawia się wiek 15 lat, jako granica początkowa. Często też można spotkać się z opiniami, że aplikacji soczewek w celach korekcji wady wzroku możemy podjąć się już u pacjentów w wieku lat 12. Osobiście uważam, że ta granica może być jeszcze niższa, a właściwie, że nie powinniśmy takiej granicy ustawiać w ogóle. Okazać się bowiem może, że dziesięciolatek będzie lepszym kandydatem na soczewki kontaktowe niż maturzysta lub student.
Powszechnie wiadomo, że ze względów medycznych soczewki kontaktowe aplikowane są nawet niemowlakom. Związane jest to najczęściej z usunięciem zaćmy wrodzonej i afakią. W takich przypadkach aplikowane soczewki mają moc rzędu +30,00 D, a samo dopasowanie i poprzedzające je badania wymagają od specjalisty sporego doświadczenia i korzystania ze specjalnych technik, oraz soczewek.
Jeżeli chodzi o korzyści wynikające z korekcji wady wzroku za pomocą soczewek kontaktowych, to u osób młodych są one podobne jak u dorosłych. Jedną z podstawowych korzyści jest lepsze widzenie stereoskopowe i peryferyjne. Dotyczy to szczególnie przypadków anisometropii, czyli dużej różnicy mocy między oczyma lub wadą wzroku tylko na jednym oku. Soczewki powinny również dawać lepsze widzenie u pacjentów z niedowidzeniem, czyli obniżoną ostrością wzroku. Specjalista ma obecnie do dyspozycji wiele typów soczewek. Do niedawna u pacjentów kilku- lub kilkunastoletnich stosowali oni głównie soczewki sztywne gazo przepuszczalne (RGP). Teraz jednak coraz częściej sięgają po soczewki miękkie, a przede wszystkim miękkie silikonowo-hydrożelowe.
Niemowlęta i małe dzieci wymagają zwykle zastosowania soczewek specjalnych ze względu na dostępne zakresy parametrów. Oko niemowlaka ma średnicę około 17 mm, w porównaniu z 24 mm średnicą gałki ocznej osoby dorosłej. Średnia średnica rogówki u noworodka to zaledwie 10 mm, ale już w wieku 2 lat osiąga ona wielkość zbliżoną do rogówki dorosłych i wynosi 11,7 mm. Jak wiemy, soczewka miękka powinna być o co najmniej 2 mm większa od rogówki, tak więc pod tym względem nawet już u takich dzieci można by stosować te same soczewki, co standardowo stosowane są u dorosłych. Z parametrów geometrycznych soczewki pozostaje nam jeszcze krzywizna bazowa, która uzależniona jest od krzywizny rogówki. U niemowląt wartość promienia krzywizny rogówki najczęściej wynosi około 7,1mm (choć może być nieco wyższa) i z wiekiem ulega stopniowemu zwiększeniu, aż do wartości średniej 7,86 mm u osób dorosłych. Oznacza to, że już w wieku kilkunastu, a nawet kilku lat, krzywizna rogówki może okazać się właściwa, aby dopasować do niej soczewki miękkie o standardowych krzywiznach bazowych. Szczególnie, że obecnie dostępne są soczewki o asferycznej powierzchni bazowej, co sprawia, że charakteryzują się one doskonałym dopasowaniem. Jeżeli chodzi o zakres mocy, to poza przypadkami afakii, kiedy potrzebne są bardzo wysokie plusy, większość wad wzroku u dzieci i młodzieży również można skorygować za pomocą ogólnie dostępnych soczewek miękkich. Dotyczy to zarówno krótkowzroczności, nadwzroczności, jak i astygmatyzmu. W niektórych przypadkach specjalista można sięgnąć również soczewki dwu- lub wieloogniskowe.
O typie zalecanych soczewek zawsze decydujemy w oparciu o wszelkie pomiary i efekt dopasowania soczewek próbnych. Ze względów zdrowotnych i praktycznych coraz częściej sięgamy po soczewki silikonowo-hydrożelowe, które umożliwiają swobodne oddychanie rogówce. Dzięki wysokiej przepuszczalności tlenu mogą być one noszone w trybie przedłużonym, a nawet ciągłym. Szczególnie ważne jest to dla pacjentów niesamodzielnych, którzy sami nie są w stanie posługiwać się soczewkami i u których często nawet opiekunowie mają z tym problemy.
Co motywuje młodych ludzi aby sięgnąć po soczewki kontaktowe? Bardzo ważna jest tu chęć poprawy swojego wyglądu, a przez to wyższa samoocena i samoakceptacja. U dorosłych okulary jako modny dodatek mogą stanowić część ich wizerunku lub sposób na wyrażanie siebie. W przypadku nastolatków wygląda to zwykle inaczej. W życiu chcą oni być aktywni, a nie oglądać świat spoza szkieł okularów. Chcą przynależeć do grupy swoich rówieśników, a nie być z niej wykluczeni. Młodość jest to okres, w którym to w jaki sposób mówisz i jak wyglądasz jest bardzo ważne, a okulary niestety często mogą stanowić barierę w kontaktach towarzyskich. Bardzo ważną zaletą soczewek kontaktowych, w oczach młodzieży, jest swoboda jaką one zapewniają. Jest ona szczególnie ważna dla osób aktywnych i uprawiających sport, a jak wiadomo młodzi ludzie mają wiele energii i niespożyte wręcz siły.
Jak wynika z badań opublikowanych na stronie www.medicalnewstoday.com, soczewki kontaktowe mogą w znaczny sposób wpłynąć na poprawę jakości życia zarówno nastolatków, jak i dzieci w wieku 8-12 lat. Badania te pokazują, że aż blisko 96% dzieci i 93% młodzieży chce, a nawet uwielbia nosić soczewki w trakcie zajęć sportowych, a odpowiednio 59% i 62% z nich twierdzi, że dzięki soczewkom osiągane przez nich wyniki są lepsze lub dużo lepsze.
Jak widzimy jest więc wiele powodów, dla których warto zaproponować soczewki kontaktowe osobom młodym. Jednym z tych, o którym zawsze powinniśmy pamiętać, jest możliwość poprawy jakości ich życia. Życia, w które tak na prawdę dopiero wchodzą, a które dzięki nam może stać się łatwiejsze i lepsze.
zapraszamy na badanie wzroku pod kątem soczewek kontaktowych wraz z nauką zakładania:
Abumex OPTYK Nowakowie
ul.Witolda 6/8
26-600 Radom
telefon 602664066
badanie kosztuje 200zł w tej cenie osoba wychodzi z gabinetu już z własnymi soczewkami na oczach , odpowiednio przeszkolona z zakładania i ściagania.
chciałbyś dowiedzieć sie co to jest astygmatyzm zajrzyj tutaj:
FAQ - PYTANIA I ODPOWIEDZI